Średniowieczne mury.

Kiedy po odstaniu w godzinnej kolejce, zejściu schodami i kupieniu w szatni biletów wchodzimy do krakowskiego muzeum w  Podziemiach Rynku,  naszym  oczom ukazuje się kurtyna z pary wodnej.

Sprawia wrażenie ruchomego, falującego ekranu, na którym odtwarzany jest film z życia średniowiecznego miasta – jakaś kobieta niesie koszyk z owocami,  kupcy zachwalają przechodniom swój towar, kaznodzieja recytuje Pismo Święte, grajkowie wygrywają na fujarkach skoczną melodię… Wrażenie jest niesamowite! Natychmiast wyciągam aparat i, mimo nie najlepszego światła, strzelam kilka fotek tym nietypowym „drzwiom”.  Przechodzimy przez nie i idziemy w lewo, zgodnie z kierunkiem zwiedzania.  W niewielkiej niszy, na umieszczonym tam ekranie, toczy się zażarta sprzeczka przekupki i strażnika, który przegania handlującą jajkami kobietę na specjalnie wydzielone targowisko. Kiedy rozzłoszczona przekupka odchodzi, uwaga strażnika skupia się na oglądających.  Pokrzykując z ekranu, bezceremonialnie wygania nas z niszy,  „rozkazując” dalsze zwiedzanie. Rozbawieni, idziemy wzdłuż umieszczonych na ścianach tablic z informacjami dotyczącymi szlaków kupieckich Małopolski w XIV i XV wieku. Trochę szkoda czasu na dokładne czytanie, przed nami jeszcze sporo atrakcji.

Stajemy na szklanej podłodze,  pod którą widać plastyczną mapę Europy i drogi handlowe łączące Kraków z miastami tego kontynentu – Wiedeń, Budapeszt,  Wenecja, Szczecin, Poznań, Gdańsk, Koszyce, Lwów…  Można by długo wymieniać miejsca, do których trafiały i z których wyjeżdżały do Krakowa rozmaite towary. Na stojących w kilku miejscach ekranach dotykowych można przeczytać informacje dotyczące rozwoju krakowskiego handlu na przestrzeni wieków,  a w przezroczystych gablotach zobaczyć znalezione przez archeologów eksponaty.

Średniowieczny bruk uliczny.

Idziemy dalej wzdłuż warstw bruków z XIV wieku, które zostały odkryte w trakcie wykopalisk archeologicznych.  Kiedy w 2005 roku władze  Krakowa podjęły decyzję o wymianie nawierzchni Rynku Głównego, nikt nie przypuszczał, że zamiast 6 miesięcy  potrwa to… 5 lat.  Prace remontowe przyniosły niespodziewane efekty – odkryto  fragmenty starych murów, bruków i osady przedlokacyjnej, pozostałości po cmentarzysku, wykopano tysiące przedmiotów, od paciorków wielkości łebka od szpilki, po bochen ołowiu ważący 693 kg. Po konsultacjach i naradach, postanowiono  udostępnić  efekty wykopalisk turystom, aby przybliżyć wygląd średniowiecznego Krakowa, ułatwić zrozumienie historii lokacji miasta i powstania Sukiennic.

Przy pomocy środków własnych i unijnych stworzono muzeum, które jest wyjątkowe nie tylko ze względu na zajmowaną powierzchnię – 4220 metrów kwadratowych (!), nie tylko ze względu na usytuowanie – 5 metrów pod powierzchnią ziemi, ale przede wszystkim dlatego, że przenosi zwiedzających w czasy średniowiecza przy pomocy technik i multimediów XXI wieku. Zainstalowano 30 stanowisk multimedialnych, 25 ekranów plazmowych, 37 monitorów dotykowych, prawie 100 głośników. Zwiedzający mogą zobaczyć 600 rekonstrukcji historycznych w formacie 3D, filmy dokumentalne i animowane, 500 elektronicznych odwzorowań zabytków i, wspomniany już, 3 metrowy ekran parowy. Dzieciom udostępniono gry komputerowe, np. szukanie skarbów w piasku i labirynt,  a także projekcję pięknie opowiedzianej, animowanej baśni o królu Kraku.

Emisja baśni o królu Kraku.

Nasze zainteresowanie przyciągają hologramy Ratusza i Kościoła Mariackiego z XV wieku. Zamknięte w przezroczystych gablotach, oświetlone jasnoszarym halogenem, obracające się w powietrzu budowle robią duże wrażenie. Utrwalam je na karcie mojego aparatu i idziemy dalej.  Docieramy do rekonstrukcji przedlokacyjnej osady średniowiecznej. Na pierwszym planie widać fragmenty drewnianych bali i gliniane naczynia,  w tle film z pożaru chałup po najeździe Tatarów w 1241 roku.  Obok umieszczono fragmenty cmentarza, na który natrafiono podczas wykopalisk. Kiedy staję na przezroczystej podłodze i spoglądam w dół, zapiera mi dech. W niewielkim grobowcu leżą, starannie ułożone, kości ludzkie, widać czaszkę, piszczele, kości rąk. Są to szczątki młodej kobiety posądzonej o wampiryzm. Została pochowana skrępowana (żeby nie wstała z grobu), w pozycji embrionalnej, dlatego kości leżą blisko siebie. Oświetlone żółto fioletowym światłem, leżące  jak gdyby w przezroczystej trumnie, sprawiają niesamowite wrażenie.  Ciesząc się, że nie żyję w Średniowieczu, z szacunkiem robię zdjęcie i odchodzę z kołaczącym się w głowie: Memento mori….

Szczątki kobiety posądzonej o wampiryzm.

Zwiedzaniu muzeum cały czas towarzyszą  efekty akustyczne – słychać głosy handlarzy, turkot kół wozów załadowanych towarami, skrzypienie wagi, odgłosy pracy warsztatów rzemieślniczych.  Kiedy oglądam umieszczone w gablotach narzędzia którymi pracowali średniowieczni wytwórcy, a potem film pokazujący pracę średniowiecznego złotnika, mam wrażenie, że cofnęłam się w czasie.  Obok jakaś para waży się na wielkiej wadze szalkowej i mierzy przy pomocy średniowiecznej miary pionowej. Wyniki w jednostkach z epoki – grzywny, funty, stopy – pokazane są na elektronicznym ekranie obok i od razu  przeliczane na kilogramy i centymetry. Zostawiamy młodych podczas rozmowy na temat wyglądu człowieka, który ma sześć stóp i wchodzimy do bocznego korytarza ciągnącego się równolegle do Sukiennic.  Znajduje się tu strefa Kramów Bogatych, w których 700 lat temu handlowano przedmiotami luksusowymi. W podświetlonych, szklanych gablotach umieszczono wydobyte podczas wykopalisk fragmenty biżuterii kobiecej oraz monety z czasów Mieszka I.

Korytarz, biegnący pod Sukiennicami,  prowadzi nas do pięciu niewielkich sal. Na ekranach plazmowych telewizorów można obejrzeć filmy dotyczące historii Krakowa, założenia miasta, budowy fortyfikacji, panowania kolejnych władców czy losów miasta podczas II Wojny Światowej.  Filmy są ciekawe, jednak oglądamy tylko fragmenty – zmęczenie daje znać o sobie.  Siadamy w niewielkiej kawiarence zorganizowanej w salce obok.

Tu można obejrzeć filmy dotyczące historii Krakowa.

W podziemiach może przebywać maksymalnie 300 osób, czuwa nad tym system elektroniczny.  Mimo, że zwiedzanie muzeum zajęło nam około dwóch godzin, czuję  duży niedosyt.  Jestem pewna, że umknęła mi masa szczegółów,  ciekawych prezentacji czy filmów. Dlatego wrócimy tu jeszcze podczas następnego pobytu w Krakowie, ciesząc się, że władze miasta wykorzystały podziemną przestrzeń pod Rynkiem na  to wyjątkowe muzeum, a nie na  parking czy galerię handlową.