Muzea kojarzą się przeważnie z dziełami sztuki.  We wrocławskim Muzeum Poczty i Telekomunikacji można zobaczyć przedmioty i urządzenia, które były wykorzystywane na co dzień do organizacji przewozu korespondencji, transportu przesyłek i ludzi oraz przesyłania wiadomości na odległość.

Muzeum istnieje już 90 lat. Za początek działalności przyjmuje się datę 25 stycznia 1921 roku, kiedy to w Warszawie, przy placu Napoleona 8 otwarto skromną siedzibę, w której prezentowano przedmioty zgromadzone z pomocą społeczeństwa.  Idea ocalenia pamiątek z działalności polskiej poczty, telegrafu i telefonu spotkała się z odzewem antykwariuszy, filatelistów, kierowników urzędów. Nadsyłano druki, formularze, znaczki, pieczęcie.
Pierwsze wystawy prezentowały także funkcjonujące urządzenia pocztowe i teletechniczne. Muzeum rozwijało się dynamicznie. Zmieniało lokalizacje i  siedziby – na większe. Przed wybuchem II wojny światowej na stanie było ok.22 tysiące muzealnych obiektów.

Po wojnie, staraniem Biura Rewindykacji i Odszkodowań wojennych odzyskano część wywiezionych zbiorów.  Muzeum wznowiło działalność już w 1945 roku. Do Wrocławia zostało przeniesione w marcu 1955 roku. Organizacją placówki, przejmowaniem zbiorów kierował badacz historii poczty, Aleksander Śnieżka.

Na siedzibę muzeum wybrano okazały gmach Poczty Głównej, zbudowany w latach 1926-1929, według projektu Lothara Nuemanna.

Podchodząc bliżej do ścian gmachu można zobaczyć szereg  medalionów, projektu Feliksa Kupscha – berlińskiego rzeźbiarza. Płaskorzeźby przedstawiają pocztowców, m.in. pocztyliona z XVI w. i pilota poczty lotniczej z początku XX w.

Zasoby Muzeum Poczty i Telekomunikacji, czytam w przewodniku, już w 2001 roku przekroczyły 70 tys. pozycji inwentarzowych.  Część z nich stanowi ekspozycję stałą, udostępnioną zwiedzającym. Zbiory zostały podzielone na działy. Dużą popularnością cieszą się muzealia reprezentujące przedmioty wyposażenia placówek pocztowych i akcesoria związane z podróżowaniem i transportem przesyłek.

Bogatych zbiorów nie sposób omówić w jednym artykule, dlatego zamierzam wrócić do tematu raz jeszcze. Na początek parę ciekawostek z kilkusetletniej historii Poczty Polskiej.

Początki poczty w Polsce sięgają XVI wieku.  Pierwsze regularne kursy połączyły Kraków z Wenecją.  Początkowo przewożono korespondencję, z czasem uzupełniono zakres usług o transport towarów i przewóz ludzi. Podróżowanie  pocztowym dyliżansem było obwarowane przepisami, których ściśle przestrzegano.

” Odchód poczty nad powyższy czas wstrzymanym być nie może, podróżni przeto punktualnie w Domu Pocztowym, przed odejściem Poczty stawić się powinni .  Nie wolno zatrzymywać się w mieście przed Domami prywatnemi, lub gościńcemi, kto przeto spóźni się, sam sobie winien będzie, iż Poczta bez niego odiedzie.[…]” – czytamy w archiwalnych dokumentach przechowywanych w Muzeum.

Kto mógł skorzystać z usług podróżnych określa inny fragment regulaminu:

” Wyłączone są wyraźnie od podróży Dyliżansami małe dzieci […] lub przy piersiach będące, również ludzie obłąkanych zmysłów, konwulsyje cierpiący, lub widocznymi krostami okryci[…]”.

Mundury, skrzynki pocztowe,  szyldy,  furgony pocztowe,  dyliżanse, a także ich miniaturowe modele – to eksponaty, do których w pierwszej kolejności  podchodzą zwiedzający.

Dyliżans pocztowy z połowy XIX wieku.

Czy wiecie, że dyliżans zabierał aż 23 osoby? Że miał  miejsca pierwszej i drugiej  klasy? Tak, tak. Pasażer z biletem drugiej klasy zajmował miejsce na dachu.  Ci, co byli w środku mieli obowiązek przesiadać się, żeby każdy mógł „posiedzieć” zgodnie z kierunkiem jazdy.  Trasę przejazdu znakowały słupy drogowe, często oryginalnie  zdobione. Podróż była precyzyjnie rozplanowana.  Przerwy na odpoczynek,  zarówno dla ludzi , jak i koni wypadały w określonych, przygotowanych do tego celu zajazdach – stacjach pocztowych.

Wymagania stawiane właścicielom stacji określał kontrakt na prowadzenie poczthalterii (stacji przeprzęgowej). Tu fragment kontraktu stacji  w Przyrowie, z roku 1839 r.

„Podróżni dyliżansami iadący powinni na każdej stacji znaleźć izbę czystą, oświeconą a w zimie opaloną, aby w niey mogli spocząć bez przeszkody. W każdey takowey izbie nazwaney pasażerską, znajdować się powinny, przynaymniey dwie kanapy lub sofy, dwa stoliki, lustro, sześć krzeseł i parawan. Poczthalter winien utrzymywać dla podróżnych iedzenie „.

Ech, dobrze się podróżowało pod opiekuńczymi skrzydłami Poczty…

A czy wiecie jak rozliczano listonosza z pracy? Już w XVI wieku posługiwano się urządzeniem, zwanym … krokomierzem, które zliczało przebytą drogę i wspomagało wyliczanie odpowiedniego wynagrodzenia.

Mundur poczmistrza czy ubiór gońca pocztowego były barwne,  widoczne z daleka i rozpoznawalne.  Tak, jak i rozpoznawalne były dźwięki trąbki pocztyliońskiej.  Gra na trąbce służyła nie tylko do sygnalizacji, ale także do umilania podróży pasażerom pocztowych dyliżansów.

Muzeum, oprócz Działu pocztowego i Działu filatelistycznego, który zasługuje na odrębne opracowanie, prowadzi Dział telekomunikacyjny. Możemy w nim  zobaczyć urządzenia służące do przekazywania wiadomości za pomocą sygnałów elektrycznych.  Kiedy czytam na tabliczce dalekopisu Siemensa informację:   rok produkcji 1955,  nie mogę się nadziwić.  Minęło zaledwie 55 lat a jak wiele zmieniło się w dziedzinie komunikacji głosowej i przesyłania wiadomości  na,  nieograniczoną faktycznie,  odległość.

Wiele zgromadzonych w muzeum przedmiotów  to szczególne przykłady nie tylko postępu technicznego, ale także artystycznej kreatywności projektantów. O tym, że przedmioty mogą być nie tylko użyteczne, ale i zwyczajnie piękne można się przekonać właśnie tutaj, w Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu.

Zapraszam do rozejrzenia się wśród muzealnych eksponatów.

Informacje historyczne zaczerpnęłam z pięknie wydanego przewodnika „Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu”.

Ciekawostkami z życia poczty, których nie znajdziecie w przewodniku,  podzielili się  pracownicy muzeum obecni na niedzielnym dyżurze . Serdecznie dziękuję!

Pani Jadwiga Bartków-Domagała Dyrektor Muzeum Poczty i Komunikacji udzieliła zgody na publikację zdjęć , za co serdecznie, w imieniu czytelników FotoReportera24.pl,

DZIĘKUJĘ

Muzeum Poczty i Telekomunikacji
ul. Z. Krasińskiego 1, Wrocław

tel.71  346 95 82

Godziny Otwarcia:

codziennie: 10 – 15
Środa: 10 – 17
Niedziela: 11 – 16

We wtorki muzeum jest nieczynne

Strona internetowa