Wprawdzie duński film Daniela Dencika Wyprawa na koniec świata nie znalazł się na liście laureatów tegorocznej edycji Planet Plus DOC  Film Festival (lista nagrodzonych – kliknij) , ale ma moje prywatne wyróżnienie, za przepięknie pokazane wschodnie wybrzeże Grenlandii – bezludny (?) kawałek świata, do którego raczej ani złe, ani dobre wiatry mnie nie zaprowadzą.

Niedźwiedź polarny (Fot. Wikipedia, domena publiczna)

Zaprowadziły natomiast załogę trzymasztowego szkunera o wdzięcznej nazwie Activ.  Zbudowany w 1951 roku zmieniał kilkukrotnie właścicieli. Obecny właściciel,Volkwin Marg, dobrze przygotował statek do żeglowania po Oceanie Arktycznym. W 2011 roku wyprawę „na koniec świata” poprowadziła 5-osobowa stała załoga szkunera. Kapitanem był Jonas Bergsøe.Uczestnikami – grupa naukowców i artystów.

Pomysł połączenia ludzi z tak różnych środowisk opierał się na założeniu, że zrozumienie siebie i swojego środowiska opiera się na doświadczeniach, interpretacji i subiektywnych wrażeniach. Na pokładzie szkunera płynęli wybitni naukowcy z dziedziny biologii, geologii, geografii, zoologii i teologii oraz  artyści malarze, graficy, literaci, fotograficy i filmowcy. Z wypowiedzi uczestników wynikało, że nie było z góry założonego programu badawczego. Wyposażeni w sprzęt do gromadzenia materiału geologicznego, biologicznego,  środki do  obserwowania i dokumentowania, inspirowali się miejscem, do którego docierali. 

Kierowani własną ciekawością, wyobraźnią i poczuciem wolności łupali skały, dowiercali się do wiecznej zmarzliny, obserwowali pod mikroskopem życie uwięzione w lodzie, być może na setki lat. Rysowali, fotografowali, snuli filozoficzne rozważania o pochodzeniu życia i własnej roli w świecie. Niektóre wywody, chociaż brzmiały przekornie, w stosunku do medialnego czarnowidztwa, związanego z ociepleniem klimatu, miały chyba głębszy sens.  Człowiek adaptuje się do zastanego środowiska, następnie  zmienia je i znowu musi się przystosowywać.  „Stopnieją lodowce?  No, to co – mówi artysta, uczestnik wyprawy – to trzeba będzie przenieść się do Mongolii”.

„Wal wszystko i zostań piratem” – to, w wolnym tłumaczeniu,  napis na koszulce Pani biolog. Jak wielu podążyło za tym czy innym hasłem i odpowiedziało na zew przygody? Biała kraina, z ziemią odsłoniętą miejscami w miesiącach letnich, tylko pozornie była bezludna.  Na jednym z brzegów znaleziono budę pełną puszkowych śmieci, do których dobierał się  niedźwiedź polarny a w wąskiej cieśninie cumował pokaźny statek poszukiwaczy ropy.

Czar prysł. Człowiek dotarł już wszędzie.  Czuje się wszechmocny i za nic ma prawa natury. Być może ostatnia scena filmu, w której szkuner grzęźnie uwięziony w kleszczach lodowej pustyni ma być niemym ostrzeżeniem autorów filmu  przed bezmyślną ekspansją i grabieżczą eksploracją Ziemi. Być może…

Zdjęcia (także podwodne) Martina Muncha, Torbena Forsberga, Adama Philpa, Valdemara C.V. Leisne’a – to galeria sztuki najwyższych fotograficznych lotów.  Małą próbką jest udostępniony poniżej zwiastun filmu. Tło muzyczne, na które złożyły się utwory Mozarta i Metalliki, w połączeniu z nieziemskim krajobrazem Grenlandii uczyniły z dokumentalnego filmu poetycką refleksję o tajemnicach natury i odwiecznym dążeniu człowieka, żeby te tajemnice odkryć.

Zwiastuny filmu pochodzą ze strony wyprawy, na której można zobaczyć także  zdjęcia z przygotowań i z przebiegu ekspedycji.
Polecam.
Northeast Greenland Expedition 2011

Producentem filmu jest:  Michael Haslund-Christensen
Produkcja: Haslund Film