Opera Wrocławska zaprezentowała miłośnikom sztuki operowej premierowe przedstawienie kolejnego megawidowiska.  Publiczność zgromadzona licznie w Hali Stulecia, w dniach 13 i 14 czerwca, miała sposobność wysłuchania i obejrzenia opery Giuseppe Verdiego, inspirowanej  twórczością Williama Szekspira, pod muzycznym kierownictwem Ewy Michnik.

Eliza Kruszczyńska i Bogusław Szynalski

W ariach solowych i pieśniach chóralnych artyści opowiadają historię Makbeta (Bogusław Szynalski), wodza armii króla Dunkana w XI wiecznej Szkocji. Zaczynem tragicznych wydarzeń jest rozmowa z wiedźmami, spotkanymi w drodze do domu z zakończonej sukcesem wojny z Norwegami, które przepowiadają Makbetowi, że zostanie władcą Kadoru a następnie królem Szkocji. Banko (Marek Paśko), który towarzyszył Makbetowi w wojnie i uczestniczy w tym  spotkaniu, usłyszy od wiedźm,  że sam nie zasiądzie na tronie, ale da początek królewskiemu rodowi.

Banko (Marek Paśko) z synem, któremu udaje się uciec

Lady Makbet (Eliza Kruszczyńska) z listu od męża dowiaduje się o wróżbie i  planowanej wizycie króla Dunkana w ich domu. Postanawia pomóc przeznaczeniu.  Mówi do siebie: „Dodam Ci odwagi,  byś podejmował właściwe decyzje!”
Wykorzystując siłę perswazji, na równi z kobiecymi walorami, nakłania męża do zabicia Dunkana.
W dalszym planie jest też zabicie – przez płatnych morderców – Banka  i jego syna.
Bogusław Szynalski, artysta o dobrej, poczciwej twarzy jest wiarygodny w swej  roli nie do końca przekonanego o słuszności objętej drogi. Miota się pomiędzy pokusą władzy, lojalnością wobec pana a zarazem kuzyna oraz powinnością gospodarza:
Makbet
Nie postępujmy dalej na tej drodze:
Dopiero co mnie obdarzył godnością
I sam dopiero co sobie kupiłem
Złotą u ludzi sławę, sławę, którą
Godziłoby się jak najdłużej w świeżym
Utrzymać blasku, nie zaś tak skwapliwie
Odrzucać.

Jednak nie potrafi sprzeciwić się pięknej żonie, która wzięła ster w swoje ręce. Lady Makbet wie, jak wpłynąć na męża, na jego ambicję, rozbudzić żądzę władzy:

Lady Makbet
Byłaż pijana nadzieja,
Co cię niedawno jeszcze kołysała?
Nie lepsze dajesz mi wyobrażenie
I o miłości twojej. Maszli skrupuł
Mężnie w czyn przelać to, czego pożądasz?
Chciałbyś posiadać to, co sam uznajesz
Ozdobą życia i chcesz żyć zarazem
We własnym uznaniu jak tchórz albo jako
Ów kot w przysłowiu gminnym, u którego
„Nie śmiem ” przeważa „chciałbym „. *)

Makbet zabija śpiącego króla i przerażony tym, co zrobił, ucieka z miejsca zbrodni. Lady Makbet oskarża publicznie strażników, których poleca zabić jako potencjalnych świadków, następnie pomawia synów Dunkana,  którzy uciekają ze Szkocji  w obawie  o własne życie.
Zabójstwo Dunkana to kamień, który poruszył lawinę kolejnych złych uczynków w drodze Makbeta na tron króla Szkocji.

Malkolm (Łukasz Gaj) żegna ojca

Przedstawienie operowe nie dostarcza takich emocji, jak choćby wersja filmowa sztuki Szekspira „Tron we krwi”, w reż. Akira Kurosawy, z niezapomnianą rolą  Toshirô Mifune.
W filmie wydarzenia się dzieją, na scenie są opowiedziane,  a raczej wyśpiewane.  A wiadomo, że muzyka łagodzi….
Nie mniej widok Lady Makbet ocierającej białą chusteczką zakrwawiony nóż może przyprawić o dreszcze. Eliza Kruszczyńska, w roli Lady Makbet,  według mnie jest filarem przedstawienia.  Dzięki telebimom i zbliżeniom kamery widzimy na jej twarzy całą gamę uczuć i emocji. Twarz artystki jest zwierciadłem duszy Lady Makbet. Nie czytając nawet tekstu można domyśleć się, w jakim stanie ducha jest kobieta, która za jedną chwilę, za jedno pchnięcie nożem może zostać królową.  Z upływem czasu i wydarzeń widzimy też, jaki ciężar wzięła na siebie, przekonana, że go udźwignie. Radość z osiągniętego celu nie trwa długo.  Małżonkowie, brnąc we krwi kolejnych ofiar, zaczynają popadać w obłęd. Makbet widzi ducha Banka, Lady Makbet nie może zmyć śladów krwi, które stale widzi wokół siebie.

Czarownice na spotkaniu z Makbetem

Makbet zwraca się ponownie do czarownic o przepowiednię swoich dalszych losów. Wiedźmy  zapewniają go, że nic mu nie grozi, dopóki na jego zamek nie ruszy las w Birnam, a zginąć może jedynie z ręki człowieka niezrodzonego z łona kobiety.  Król uspokaja się  interpretując wróżby, jako  niemożliwe do spełnienia.

Sceny zbiorowe, zwłaszcza te z czarownicami, to bardzo mocny akcent plastyczny i choreograficzny przedstawienia.
Pomysłowe, choć lekko erotyzujące kostiumy, wspaniałe kukły, które nagle ożywają, szamańskie tańce wprowadzają sporą dawkę dynamicznej akcji, której brakuje w pierwszej części przedstawienia.
Generalnie i  niezmiennie (pisałam o tym po przedstawieniu pantomimy „Zuzanna i starcy„) mam żal, że twórcy takich pracochłonnych widowisk pozostawiają niedoświetloną scenę.

Rozumiem, że w XI wieku nie było elektryfikacji, rozumiem potrzebę stworzenia klimatu z piekła rodem, jednak żal mi włożonej w scenografię i kostiumy pracy, której zwyczajnie nie widać. Statyści na drugim planie są tylko tłem a przecież ich twarze,  ich  stroje niosą przekaz o społeczeństwie i życiu poddanych króla Szkocji. O terrorze, który Makbet, jako król, wprowadził mogłyby świadczyć postaci wiszące na szubienicach – tylko, że ledwo je widać.
Operatorzy telebimów bardzo interesująco prowadzą kamery, jednak są one ukierunkowane głównie na śpiewających artystów, za którymi scena  rozmywa się w barwną plamę.

W apokaliptycznej scenografii olbrzymie kukły przygotował Teatr Lalek

Wprowadzenie  telebimów niewątpliwie ułatwia zrozumienie przebiegu akcji, która dzieje się na scenie, choć niektórym widzom może przeszkadzać konieczność odwracania głowy w ich kierunku. Zdecydowanie zalecam przeczytanie sztuki Williama Szekspira  „Makbet”  przed wybraniem się na te przedstawienie i poświęcenie całej uwagi słuchaniu pięknych operowych głosów wrocławskich artystów i zaproszonych gości oraz obserwacji ukrytych w półmroku  elementów fantastycznej scenografii. Wtedy malownicze sceny zbiorowe, sugestywny układ taneczny  baletu, piękne brzmienie chóru i orkiestry pod batutą Ewy Michnik pozostaną w pamięci na dłużej.

*) Makbet – fragmenty dialogu ze strony
http://szekspir.kulturalna.com/

Zapraszam na fotoimpresję z próby kostiumowej.

Zdjęcia wydobytych z mroku scen pojawiają się losowo.

Główni realizatorzy megawidowiska operowego „Makbet”:

Ewa Michnik – kierownictwo muzyczne, dyrygent

Bruno Berger-Gorski – inscenizacja i reżyseria

Paweł Dobrzycki – scenografia i reżyseria świateł

Małgorzata Słoniowska – kostiumy

Bożena Klimczak – choreografia i ruch sceniczny

Mateusz Wiśniewski – literackie opracowanie tekstu

Obsada głównych ról:

Makbet              Bogusław Szynalski

Banko              Marek Paśko

Lady Makbet     Eliza Kruszczyńska

Makduf              Victor Campos-Leal

Malkolm             Łukasz Gaj

i inni.

W przedstawieniu znaczący jest udział Chóru, Baletu Opery Wrocławskiej, statystów i Orkiestry pod batutą Ewy Michnik.

O megawidowisku i innych  przedstawieniach czytaj na stronie Opery Wrocławskiej.

www.opera.wroclaw.pl