Na szlaku wodnym Odra-Hawela, łączącym Szczecin z Berlinem, funkcjonuje od roku 1934 podnośnia statków Niederfinow. Jak podają inżynierowie Wasser- und Schifffahrtsverwaltung des Bundes, podnośnia miała tylko 71 dni pozaplanowych przestojów. Czyli wypada mniej niż jeden dzień postoju na jeden rok eksploatacji.

Dla niewtajemniczonych podnośnia przypomina z daleka wieżowiec nad brzegiem rzeki. Nic dziwnego. Budowla ma 52 m wysokości i 27 m szerokości. Konstrukcja pochłonęła 18 000 ton stali i 72 000 m3 betonu i żelbetonu. (źródło)

Podnośnia statków Niederfinow

Pomimo niezawodności czas zrobił swoje. Wymiana zużytych elementów, zwłaszcza tych gwarantujących sprawność i bezpieczeństwo konstrukcji,  okazała się nieopłacalna. Zabytkowa podnośnia przestała też  odpowiadać nowoczesnym standardom szlaków wodnych.
Podjęto zatem decyzję o budowie nowej podnośni, zapewniającej obsługę  statków zabierających nawet  do 104 kontenerów TEU.  W 1992 roku Urząd do spraw Nowych Obiektów Budowlanych na Wodnych Szlakach Komunikacyjnych w Berlinie (Wasserstraßen-Neubauamt WNA) otrzymał zlecenie zaprojektowania nowej konstrukcji śluzowej w Niederfinow.  Z wykorzystaniem współczesnej techniki, podzespołów, elementów sterujących i konstrukcyjnych szczegółów powstaje nowoczesna podnośnia statków, która w swoim sposobie działania będzie nawiązywała do rozwiązań zastosowanych  80 lat temu.  Jest to wspaniały ukłon dla myśli technicznej projektantów i inżynierów działających w I połowie XX wieku.

Wnętrze podnośni pomieściło pchacz i kilka mniejszych jednostek

Zarówna stara podnośnia Niederfinow – jako unikalny pomnik techniki oraz nowa, stanowiąca symbol nowoczesnej myśli technicznej, będą udostępniane do zwiedzania turystom. Jak czytam w folderze informującym o budowie nowej podnośni,  w Niederfinow będzie można oglądać  cztery generacje konstrukcji śluzowych – stopień wodny piętrzący Liepe na kanale Finow (w użytkowaniu od 1743 roku), stary stopień śluzowy (w użytkowaniu 1914-1972), „Stara podnośnia statków Niederfinow” (uruchomienie w 1934 roku) oraz „Nowa podnośnia statków Niederfinow”  (źródło).

36 m różnicy poziomów – drzewa pozostały w dole

Statki mają do pokonania 36 m wysokości  pomiędzy poziomem dolnym  na Odrze a stanowiskiem górnym kanału Odra-Hawela.  Tę różnicę pokonuje się w rekordowym czasie 5 minut! Cały proces śluzowania – od momentu zapalenia się zielonego światła zezwalającego na wpłynięcie statku do wanny, uniesienia wanny windą na poziom górny wraz z manewrami opuszczenia śluzy – trwa 20 minut. Niesamowita jest płynna, bezszelestna praca urządzeń. Praktycznie nie jest odczuwalne unoszenie się  i gdyby nie widok drzew, które znikają w dole, można by zadać pytanie „kiedy ruszymy”.

Wanna unosi się bezszelestnie. Pomiędzy elementami konstrukcji windy widać wierzchołki drzew.

Bez wnikania w trudne szczegóły techniczne,  zasada działania podnośni wydaje się prosta. W położeniu dolnym wanna stanowi integralną część kanału a jej brama i brama kanału są otwarte. Kiedy statek zacumuje w obrębie wanny – bramy się zamykają i zostaje spuszczona woda pozostająca między bramami. Mechaniczne rygle łączące wannę z lądem zostają zwolnione i wanna czeka, wisząc na linach,  na podniesienie w górę.

Po wpłynięciu do wanny statek zostaje przycumowany do polera

Na górnym poziomie wanna jest mocowana (ryglowana) do wylotu kanału i przestrzeń między bramą wanny a bramą kanału zostaje napełniona wodą. Po podniesieniu bram  i zapaleniu zielonego światła załoga statku zdejmuje cumy i opuszcza podnośnię.  Przed nami dalsza droga wodna i czekające na niej mniej lub bardziej ciekawe konstrukcje zbudowane przez człowieka.  Podnośnia Niederfinow warta jest odwiedzenia także od strony lądowej. Z pewnością wrażenia będą równie interesujące,  jak moje z jazdy windą w wannie.

Bramy otwarte – można wypłynąć na szlak

Uruchomienie nowej podnośni statków w gminie Niederfinow,  w kraju związkowym Brandenburgia,  jest planowane  w 2014 roku.  Zatem niniejsza fotorelacja ze szlaku wodnego Odra – Hawela  może okazać się  jedną z ostatnich relacji z wykorzystania  zabytkowej konstrukcji do pokonania 36 m różnicy między poziomem rzeki Odry i kanału Hawela w drodze do Berlina.

Zapraszam do obejrzenia zdjęć.